‘Vroegah’ heb ik lang gewerkt als donateurwerver op straat. Voor goede doelen als Unicef, Novib en KWF. Als donateurwerver heb je maar een paar seconden om iemand te overtuigen. De meeste mensen hebben er namelijk niet echt zin in of geen tijd voor. Ik probeerde dan ook altijd om zo snel mogelijk sympathie te wekken. Hoe groter de gunfactor, hoe eerder mensen geneigd waren om donateur te worden.
Overtuigen, en dan vooral overtuigend schrijven, is ook belangrijk tijdens een offerte- of aanbestedingsproces. Je wilt de opdrachtgever immers overtuigen dat jouw oplossing de beste is voor zijn probleem. Graag geef ik dit keer 5 schrijfstijltips om de lezer van jouw tekst te overtuigen.
1. Durf af te wijken van wat je gewend bent.
Dit klinkt misschien als een gekke tip. Maar veel schrijvers kiezen voor officiële, juridische en dure termen. Zinnen en woorden die je vaak ziet in bijvoorbeeld rapporten, maar helaas ook vaak in offertes of aanbestedingen. De vraag is of je je doelgroep daarmee wel bereikt. Sowieso vindt die doelgroep het ook fijn om een lekker vlotte en goed leesbare tekst door te nemen. Of het nu een boek, een aanbesteding of een offerte is.
- Begin eens een zin met een signaalwoord, zoals ‘En’, ‘Of,’ of ‘Maar’.
- Vervang ‘moeilijke’ woorden door makkelijkere alternatieven zonder de betekenis te veranderen (tip: ishetb1.nl).
- Gebruik eens een opsomming in plaats van een lange zin, of knip je zinnen op en zet een punt of een komma.
- En gebruik je hier en daar toch een lange zin of passief taalgebruik? Zorg dan dat je afwisselt met kortere en actieve zinnen. Dat maakt je tekst fijn en goed leesbaar.
2. Schrijf zo actief mogelijk.
Het gevaar van passieve zinnen is dat de lezer daardoor niet meer weet over welke organisatie of persoon het gaat. En het maakt je tekst moeilijker leesbaar. Overtuigend schrijven betekent dat je zo actief mogelijk schrijft. Dat zorgt voor duidelijke en kortere zinnen. En zorgt dat je lezer bij het verhaal blijft. Een mooi voorbeeld die Loo van Eck altijd gebruikt in trainingen luidt:
Ik hou van jou.
Er wordt ook van jou gehouden.
Er kan ook van jou gehouden worden.
Er zou ook van jou gehouden kunnen worden.
Je wilt het liefst ik hou van jou horen, toch? Probeer dat dan ook te bedenken als je een tekst schrijft.
3. Schrijf zo concreet mogelijk.
Ik heb eerder een blog geschreven over concreet schrijven. Toch wil ik er ook hier weer even bij stil staan. Concreet schrijven gaat hand in hand met overtuigend schrijven.
Hoe schrijf je concreet?
Verplaats jezelf in de lezer. Vraag jezelf af of jij als lezer genoeg informatie krijgt. Wees zo precies mogelijk in het beschrijven van objecten, taken, dingen of acties.
Bijvoorbeeld: ‘Waar de omvang van de middelen bevredigend was, bleek de continuïteit onvoldoende toereikend.’
Welke vragen kan de lezer hebben bij deze zin? Het antwoord: waarschijnlijk meerdere. Is de omvang van de is middelen groot of klein? Om wat voor middelen gaat het? Wat bedoel je met continuïteit?
Zonder in te gaan op of dit inhoudelijk helemaal juist is, is dit een betere optie:
Meer medisch personeel aannemen. Dat is een van de middelen die Organisatie A inzette om de crisistaken te laten uitvoeren. Nu blijkt dat dit middel op zichzelf in principe goed werkt: meer personeel zorgt voor minder druk op het huidige personeel. Maar het probleem is dat Organisatie A niet elke keer opnieuw nieuw personeel kon aannemen. Dat betekent dat dit middel niet lang en goed genoeg werkt. Het kost je soms meer woorden om iets goed en concreet uit te leggen. Maar kort schrijven is niet altijd de beste optie. Soms kun je beter wat langer van stof zijn. Zolang de lezer maar begrijpt wat je bedoelt.
4. Vermijd ingewikkeld taalgebruik of jargon.
Jargon vermijden hoeft niet als het een stuk is dat experts lezen. Maar zelfs in een inhoudelijk goed stuk staan vaak onnodig ingewikkelde zinnen. En je hoeft niet ingewikkeld te schrijven om overtuigend te schrijven. Juist het tegenovergestelde is waar. Je overtuigt de lezer eerder met een duidelijke en heldere tekst.
Bijvoorbeeld: ‘Er was geen leidinggevende die het mandaat had om te prioriteren in werkzaamheden. Daardoor bleef lange tijd onduidelijk wat te prioriteren.’
Vergelijk dit met: ‘Er was geen leidinggevende die kon besluiten welke taken het team eerst moest oppakken. Daardoor was het lang onduidelijk welk werk voorrang kreeg.’
Lees elke keer als je een stuk tekst schrijft, nog eens na of je hier en daar nog kunt aanscherpen. Vaak sluipt jargon onbewust in je tekst. Of blijkt uit de context alsnog wel min of meer wat je bedoelt. Maar woorden als ‘gering’, ‘regulier’, ‘monitoren’, ‘implementeren’, ‘aanzienlijk’… zijn vaak prima te vervangen: ‘weinig’, ‘gewoon’, ‘in de gaten houden’, ‘vrij groot’ (beter: concreet opschrijven hóe groot/klein).
5. Lees je tekst na en check de details.
Houd de bril van de lezer nog even op als je tekst klaar is. Lees je hele tekst van A tot Z nog eens door. Begrijp je als lezer wat de schrijver je duidelijk wil maken? Vaak haal je bij een tweede controle toch nog wat dubbele woorden, lange zinnen, vergeten of extra punten/komma’s of gekke constructies uit je tekst. Check of je kopjes sprankelen of in ieder geval de belangrijkste informatie hebben. En let bij het nalezen ook op de details: zijn alle overbodige haakjes en afkortingen weg? Staat er een komma tussen twee werkwoorden? Verwijs je op de goede manier?
- Twijfel je bij het schrijven over een taalconstructie, de taalregels of de spelling? Bekijk dan de website Onzetaal.nl. Dit is een uitgebreide website met advies over taalconstructies en spelling.
- Twijfel je bij het verwijzen naar zelfstandige naamwoorden? Check dan vandale.nl. Ik gebruik de site van Van Dale zelf als ik twijfel over de verwijzing. Bijvoorbeeld: verwijs ik naar ‘de organisatie’ met ‘haar’ of met ‘zijn’ in de zin erna? Volgens Van Dale is dit vrouwelijk, en dus verwijs je met ‘haar’. Op deze manier weet ik zeker dat ik op de goede manier verwijs.
Met deze schrijftips kun je weer even vooruit.
En anders helpen wij je natuurlijk graag verder om overtuigend te schrijven. Hier kun je contact met ons opnemen.